Lekcja 8: Rodzajniki i ich zastosowanie, zaimki przymiotne wskazujące i dzierżawcze

W języku francuskim przed rzeczownikiem zawsze musi coś stać. Tym czymś mogą być rodzajniki określone, nieokreślone, ściągnięte, cząstkowe, mogą to też być różnego rodzaju zaimki przymiotne. Dziś poznamy część z nich oraz  

Rodzajniki określone (articles définis)

           

	SG	PL
(m)	le / l’ *	les
(f)	la / l’ *

Rodzajniki nieokreślone (articles indéfinis)

           

	SG	PL
(m)	un	des
(f)	une

Zaimki przymiotne wskazujące (adjectifs démonstratifs)

           

	SG	PL
(m)	ce / cet*	ces
(f)	cette

* - przed samogłoską lub niemym h

 ce – ten ; cette – ta ; ces – te, ci

Przykłady:

Ce garçon est beau. - Ten chłopiec jest ładny. 

Cette fille me plaît. - Ta dziewczyna mi się podoba. 

Je connais cet acteur. - Znam tego aktora. 

Ma mère aime ces oiseaux. - Moja mama lubi te ptaki. 

Zaimki przymiotne dzierżawcze (adjectifs possessifs)

noun	liczba	SG		PL
	rodzaj	(m) / (f)*	(f)	m/f
właściciel	1 2 3	mon ton son	ma ta sa	mes tes ses
	1 2 3	notre votre leur		nos vos leurs

Jak interpretować tę tabelę? 

Mamy jakiś rzeczownik (noun). Najpierw patrzymy na to, jakiej jest liczby i rodzaju. Dzięki temu wybierzemy odpowiednią kolumnę. Następnie wybieramy właściciela (pierwsze trzy wiersze to liczba pojedyncza, a kolejne liczba mnoga). 

Przykład: 

jego samochód - samochód to voiture (f), f w nawiasie mówi nam o tym, że jest rodzaju żeńskiego, liczba pojedyncza. Jesteśmy więc w kolumnie drugiej. Teraz czas na właściciela - 3. osoba liczby pojedynczej, czyli trzeci wiersz. Otrzymujemy więc: sa voiture. 

ich listy  - list to lettre (f). Rodzaj nas jednak nie interesuje, bo mamy liczbę mnogą, zaimek jest więc dla obu rodzajów jednakowy. Właścicielem są oni lub one, czyli osoba 3. liczby mnogiej. Otrzymujemy: leurs lettres. 

J’ai un portable = C’est mon portable  (To jest mój telefon)

Tu as un chien = C’est ton chien  (To jest twój pies)

Il a une copine = C’est sa copine  (To jest jego koleżanka)

Elle a des amis = Ce sont ses amis (To są jej przyjaciele)

Nous avons un clavier = C’est notre clavier   (To nasza klawiatura)

Vous avez des cahiers = Ce sont vos cahiers  (To wasze zeszyty)

Ils ont une voiture = C’est leur voiture   (To ich samochód)

Elles ont des rêves = Ce sont leurs rêves  (To ich marzenia) 

Rodzajniki określone - zastosowanie 

• kiedy osoba mówiąca i słuchająca wiedzą na 100%, o czym mowa
  C'est le chien de ton frère. - To jest pies twojego brata.
  Ce sont les livres de ta mère.
• po czasownikach uczuciowych, np. aimer, adorer, préférer, détester
  J'aime les pommes. - Lubię jabłka.
• gdy już wcześniej była o tym mowa
  Je vois un chien. (...) Le chien est arrivé. -
  Widzę psa (jakiegoś). Pies (ten) przyszedł.
• z kategoriami przedmiotów lub pojęć traktowanych ogólnie
  Le chien est le meilleur ami de l'homme - Pies jest najlepszym przyjacielem człowieka.
• z tytułami i stopniami
  le docteur, le professeur
• z czymś unikatowym, jedynym w swoim rodzaju
  la terre (Ziemia), le soleil (Słońce)
• przed nazwami geograficznymi
  la Pologne, la France, le Portugal, l'Afrique
• z utartymi zwrotami i wyrażeniami frazeologicznymi
  les cigarettes sont nuisibles à la santé
• przed określeniami czasu
  le matin (każdego ranka), le samedi (w sobotę)
• gdy podajemy daty
  Nous sommes le 13 octobre. - Dziś mamy 13 października.
  Elle est né le 6 mars 1992. - Ona urodziła się 6 marca 1992.
• przed liczebnikami porządkowymi
  le premier, la première

Rodzajniki nieokreślone - zastosowanie 

• rzeczy bliżej nieokreślone
  Je vois un chien. - Widzę psa (jakiegoś). 
• rzeczownik z przymiotnikiem
  C'est un livre ennuyeux. - To jest nudna książka.
  Tu as un grand appartement. - Masz duże mieszkanie.
  Il est une personne intelligente. - On jest osobą inteligentną.
  Un bon élève fait toujours ses devoirs. - Dobry uczeń zawsze odrabia zadania.
• jeden z wielu
  Il attend un ami. - On czeka na przyjaciela.
  Je lis un livre. - Czytam książkę.
  Ils écrivent un examen. - Oni piszą egzamin.
• po prostu jeden
  J'ai un frère. - Mam brata.
  Elle achète une baguette. - Ona kupuje bułkę.

Jeśli rzeczownik w liczbie mnogiej jest poprzedzony przyimkiem, to des zamienia się w de: un beau panorama - de beaux panoramas.

Bez rodzajnika występują imiona, nazwiska, nazwy miejscowości, po przyimku en, w orzeczeniu imiennym