piątek, 31 października 2014

Lekcja 10: Przyimki miejsca, rodzajniki ściągnięte


aller i habiter z przyimkiem miejsca „w/do”

à            miejscowość
en           rodz. żeński > miejscowości
au           rodz. męski > miejscowości
aux         licz. mnoga > miejscowości     

Przykłady:
J’habite à Paris.                              Je vais à Paris.
Tu habites en France.                      Tu vas en France.
Il va en Mazurie.                              Elle va en Mazurie.
Nous habitons au Portugal. Nous allons au Portugal.
Vous habitez aux Etats-Unis.           Vous allez aux Etats-Unis.
Ils habitent aux Azores.                    Elles vont aux Azorez.



inne przyimki miejsca (prépositions de lieu)

à, au, en, aux, dans – w                   chez – u / do (osoby, czyjegoś domu)
sur – na                                           sous – pod
devant – przed                                derrière – za                            
entre – pomiędzy                             parmi – wśród                         
en face (de) – naprzeciwko               à côté (de) – obok
à droite (de) – po prawej                  à gauche  (de) – po lewej
loin (de) – daleko                             près (de) – blisko
en haut – na górze                           en bas – na dole


rodzjaniki ściągnięte

à + le = au                           de + le = du
à + la = à la                         de + la = de la
à + l’ = à l’                           de + l’ = de l’
à + les = aux                       de + les = des

Rodzajniki ściągnięte to obowiązkowe połączenia przyimka à lub de z rodzajnikiem określonym. Występują one np. z takimi czasownikami jak np.:
           
jouer à – grać w (sport)                         jouer de – grać na (instrument)
parler à – m ówić do                             parler de – mówić o
penser à – myśleć o                             penser de – sądzić o
dépendre de – zależeń od                     tenir à – zależeć na
avoir besoin de qqch – potrzebować czegoś
répondre à – odpowiedzieć komuś
s’intéresser à – interesować się
préférer qqch à qqch – woleć coś od czegoś

Przykłady:
Il joue au foot(ball).                         Elle joue du violon.
Tu parles au chien. (do psa)             Nous parlons des chats. (o kotach)  
J’ai besoin du café.                         Je m’intéresse au foot.
Elles préfèrent le chocolat aux gâteaux. (ciasta)

Ce Français est à côté du bâtiment. – Ten Francuz jest obok budynku.

L’école se trouve à droite de la banque. – Szkoła znajduje się naprzeciw banku.

poniedziałek, 27 października 2014

Lekcja 9: Czasownik nieregularny IŚĆ i czas przyszły bliski

Czasownik nieregularny: IŚĆ

ALLER – iść, jechać
1. Je vais
2. Tu
vas
3. Il/Elle
va
1. Nous allons
2. Vous
allez
3. Ils/Elles
vont


le futur proche (czas przyszły bliski)

Czas przyszły bliski, jak sama nazwa wskazuje, będzie mówił o czynnościach, które zostaną wykonane w niedalekiej przyszłości. Tworzymy go w bardzo prosty sposób. Podmiot + czasownik iść odmieniony w czasie teraźniejszym + bezokolicznik:

S ne ALLER (au présent) pas + infinitif

Przykłady:
Je vais prendre la douche. – dosł. Idę wziąć prysznic. 
Tu vas achter cette moto. – Kupisz ten motocykl.
Ce soir, nous allons nous réposer. – Będziemy odpoczywać dziś wieczorem.
Il ne va pas danser. – On nie będzie tańczył.
Elles ne vont pas s’amuser ? – One nie będą się bawić?

poniedziałek, 13 października 2014

Lekcja 8: Rodzajniki i ich zastosowanie, zaimki przymiotne wskazujące i dzierżawcze

W języku francuskim przed rzeczownikiem zawsze musi coś stać. Tym czymś mogą być rodzajniki określone, nieokreślone, ściągnięte, cząstkowe, mogą to też być różnego rodzaju zaimki przymiotne. Dziś poznamy część z nich oraz  

Rodzajniki określone (articles définis)
           

SG
PL
(m)
le / l’ *
les
(f)
la / l’ *

Rodzajniki nieokreślone (articles indéfinis)
           

SG
PL
(m)
un
des
(f)
une

Zaimki przymiotne wskazujące (adjectifs démonstratifs)
           

SG
PL
(m)
ce / cet*
ces
(f)
cette

* - przed samogłoską lub niemym h
 ce – ten ; cette – ta ; ces – te, ci

Przykłady:
Ce garçon est beau. - Ten chłopiec jest ładny. 
Cette fille me plaît. - Ta dziewczyna mi się podoba. 
Je connais cet acteur. - Znam tego aktora. 
Ma mère aime ces oiseaux. - Moja mama lubi te ptaki. 

Zaimki przymiotne dzierżawcze (adjectifs possessifs)

noun
liczba
SG
PL
rodzaj
(m) / (f)*
(f)
m/f
właściciel
1
2
3
mon
ton
son
ma
ta
sa
mes
tes
ses
1
2
3
notre
votre
leur
nos
vos
leurs

Jak interpretować tę tabelę? 
Mamy jakiś rzeczownik (noun). Najpierw patrzymy na to, jakiej jest liczby i rodzaju. Dzięki temu wybierzemy odpowiednią kolumnę. Następnie wybieramy właściciela (pierwsze trzy wiersze to liczba pojedyncza, a kolejne liczba mnoga). 

Przykład
jego samochód - samochód to voiture (f), f w nawiasie mówi nam o tym, że jest rodzaju żeńskiego, liczba pojedyncza. Jesteśmy więc w kolumnie drugiej. Teraz czas na właściciela - 3. osoba liczby pojedynczej, czyli trzeci wiersz. Otrzymujemy więc: sa voiture
ich listy  - list to lettre (f). Rodzaj nas jednak nie interesuje, bo mamy liczbę mnogą, zaimek jest więc dla obu rodzajów jednakowy. Właścicielem są oni lub one, czyli osoba 3. liczby mnogiej. Otrzymujemy: leurs lettres. 

J’ai un portable = C’est mon portable  (To jest mój telefon)
Tu as un chien = C’est ton chien  (To jest twój pies)
Il a une copine = C’est sa copine  (To jest jego koleżanka)
Elle a des amis = Ce sont ses amis (To są jej przyjaciele)
Nous avons un clavier = C’est notre clavier   (To nasza klawiatura)
Vous avez des cahiers = Ce sont vos cahiers  (To wasze zeszyty)
Ils ont une voiture = C’est leur voiture   (To ich samochód)
Elles ont des rêves = Ce sont leurs rêves  (To ich marzenia) 

Rodzajniki określone - zastosowanie 

  • kiedy osoba mówiąca i słuchająca wiedzą na 100%, o czym mowa
    C'est le chien de ton frère. - To jest pies twojego brata.
    Ce sont les livres de ta mère.
  • po czasownikach uczuciowych, np. aimer, adorer, préférer, détester
    J'aime les pommes. - Lubię jabłka.
  • gdy już wcześniej była o tym mowa
    Je vois un chien. (...) Le chien est arrivé. -
    Widzę psa (jakiegoś). Pies (ten) przyszedł.
  • z kategoriami przedmiotów lub pojęć traktowanych ogólnie
    Le chien est le meilleur ami de l'homme - Pies jest najlepszym przyjacielem człowieka.
  • z tytułami i stopniami
    le docteur, le professeur
  • z czymś unikatowym, jedynym w swoim rodzaju
    la terre (Ziemia), le soleil (Słońce)
  • przed nazwami geograficznymi
    la Pologne, la France, le Portugal, l'Afrique
  • z utartymi zwrotami i wyrażeniami frazeologicznymi
    les cigarettes sont nuisibles à la santé
  • przed określeniami czasu
    le matin (każdego ranka), le samedi (w sobotę)
  • gdy podajemy daty
    Nous sommes le 13 octobre. - Dziś mamy 13 października.
    Elle est né le 6 mars 1992. - Ona urodziła się 6 marca 1992.
  • przed liczebnikami porządkowymi
    le premier, la première
Rodzajniki nieokreślone - zastosowanie 
  • rzeczy bliżej nieokreślone
    Je vois un chien. - Widzę psa (jakiegoś). 
  • rzeczownik z przymiotnikiem
    C'est un livre ennuyeux. - To jest nudna książka.
    Tu as un grand appartement. - Masz duże mieszkanie.
    Il est une personne intelligente. - On jest osobą inteligentną.
    Un bon élève fait toujours ses devoirs. - Dobry uczeń zawsze odrabia zadania.
  • jeden z wielu
    Il attend un ami. - On czeka na przyjaciela.
    Je lis un livre. - Czytam książkę.
    Ils écrivent un examen. - Oni piszą egzamin.
  • po prostu jeden
    J'ai un frère. - Mam brata.
    Elle achète une baguette. - Ona kupuje bułkę.
Jeśli rzeczownik w liczbie mnogiej jest poprzedzony przyimkiem, to des zamienia się w de: un beau panorama - de beaux panoramas.

Bez rodzajnika występują imiona, nazwiska, nazwy miejscowości, po przyimku en, w orzeczeniu imiennym 

poniedziałek, 6 października 2014

Lekcja 7: Czasownik MIEĆ, liczebniki i rodzina

Czasownik nieregularny: MIEĆ

AVOIR – mieć
1. J’ai
2. Tu
as
3. Il/Elle
a
1. Nous avons
2. Vous
avez
3. Ils/Elles
ont

Uwaga #1: w liczbie mnogiej występuje łączenie międzywyrazowe, czyli czytamy kolejno: [nuzawą], [wuzawe], [ilzą/elzą].


Rodzina (famille)

babcia – grand-mère (f) / mamie
bliźniak – jumeau (m)
bliźniaczka – jumelle (f)
brat – frère (m)
bratanek/siostrzeniec – neveu (m)
bratanica/siostrzenica – nièce (f)
chrzestny – parrain (m)
chrzestna – marraine (f)
ciocia – tante (f)
córka – fille (f)
dziadek – grand-père (m) / papi
dziadkowie – grands-parents (m pl)
dziecko – enfant (m)
kuzyn(ka) – cousin(e)
mama – mère (f) / maman
mąż – mari (m)
pra… – arrière-…  
rodzice – parents (m pl)
siostra – soeur (f)
szwagier – beau-frère (m)
szwagierka – belle-soeur (f)
syn – fils (m)
synowa – belle-fille (f)
tata – père (m) / papa
teściowa/macocha – belle-mère (f)
teść/ojczym – beau-fils (m)
wdowa – veuve (f)
wdowiec – veuf (m)
wnuczka – petite-fille (f)
wnuk – petit-fils (m)
wnuki – petits-enfants (m pl)
wujek – oncle (m)
zięć – beau-fils (m)
żona/kobieta – femme (f) [fam]

Uwaga #2: w nawiasie podany jest rodzaj danego rzeczownika. f oznacza rodzaj żeński, m męski, a pl liczbę mnogą.

Uwaga #3: warto zauważyć, że nie trzeba się uczyć na pamięć nazwy każdego członka rodziny. Wnuk to np. mały syn, wnuczka to mała córka, szwagier to ładny brat, teściowa to ładna mama itd.

Uwaga #4: babcia stanowi wyjątek. Babcia to duży mama, babcie to duzi babcie, tłumacząc dosłownie. W tym konkretnym przypadku nie uzgadniamy słowa grand z rodzajem, tak jak w przypadku wnuków czy teściów.  

Liczebniki (adjectifs numéraux)

0             zéro                              -
1            un/une                          premier/première
2            deux                            deuxième/second(e)
3             trois                             troixième
4            quatre                          quatrième
5             cinq                             cinquième
6             six                               sixième
7            sept                             septième
8            huit                              huitième
9             neuf                             neuvième
10           dix                               dixième
11           onze                             onzième
12           douze                           douzième
13           treize                            treizième
14           quatorze                       quatorzième
15           quinze                          quinzième
17           dix-sept                                    dix-septième
18           dix-huit                         dix-huitième
19           dix-neuf                        dix-neuvième
20           vingt                             vingtième
21           vingt et un(e)                vingt et unième
22           vingt-deux                    vingt-deuxième
30           trente                            trentième
40           quarante                       quarantième
50           cinquante                     cinquantième
60           soixante                       soixantième
70           soixante-dix                  soixante-dixième
71           soixante et onze           soixante et onzième
72           soixante-douze             soixante-douzième
80           quatre-vingt                  quatre-vingtième
81           quatre-vingt-un              quatre-vingt-unième
90           quatre-vingt-dix             quatre-vingt-dixième
91           quatre-vingt-onze          quatre-vingt-onzième
100         cent                              centième
101         cent un                         cent unième
110         cent dix                        cent dixième
200         deux cents                   deux centième
1000       mille                             millième


Przykłady:

Mam 2 synów. – J’ai deux fils.
Masz 3 braci i jedną siostrę. – Tu as trois frères et une soeur.
On ma 5 kuzynów. – Il a cinq cousins.
Ona ma 8 kuzynek. – Elle a huit cousines.  
Mamy 4 wnuków. – Nous avons quatre petits-fils.
Macie 7 wnuczek. – Vous avez sept petites-filles.
Oni mają 9 dzieci. – Ils ont neuf enfants.
One mają 2 babcie. – Elles ont deux grands-mères.