Lekcja 2: Wymowa samogłosek

Dziś przed nami trochę trudniejsza lekcja, a co za tym idzie - nico dłuższa. Spółgłoski nie sprawiają nam tyle problemów, co samogłoski, gdyż w języku polskim one wszystkie również istnieją, z tym że niektóre inaczej zapisujemy. W języku francuskim istnieje zdecydowanie więcej samogłosek niż w naszym. Z niektórymi z nich każdy Polak na początku może mieć pewne problemy - a to się nie da ich wymówić, a to nawet nie słyszymy różnicy pomiędzy nimi, a to, a tamto...

Pamiętajmy, że jest to lekcja dla początkujących. Dlatego na początku podam, jak mniej więcej odczytywać poszczególne zapisy fonetyczne, a potem przedstawię zapis fonetyczny najczęstszych grup liter, które mogą sprawiać problemy.

W innych postach, często będę podawała zapisy fonetyczne, będzie wiele znaków. Mimo że będą się one od siebie różniły, początkujący mają prawo do wymawiania niektórych z nich tak samo.

• [a], [ɑ] - wymawiamy jak nasze polskie a
• [ɛ] - wymawiamy jak nasze polskie e (e otwarte)
• [e] - jest to e zamknięte: posłuchajcie, nic jednak nie stoi na przeszkodzie, byście je wymawiali normalnie, jak po polsku. Dla bardziej zaawansowanych, będą się pojawiały bardziej ambitne posty, poświęcone konkretnie jednemu zagadnieniu fonetycznemu
• [ə] - e niewymawiane, trochę podobne do naszego y
• [i] - nieznacznie różni się od naszego polskiego i
• [ɔ] - wymawiamy jak nasze polskie o (o otwarte)
• [o] - jest to o zamknięte: posłuchajcie, coś pomiędzy naszym o a u
• [u] - wymawiamy jak nasze polskie u
• [y] - jak to najprościej wyjaśnić: usta układamy tak, jakbyśmy chcieli powiedzieć u, lecz staramy się wymówić i
• [ø], [œ] - coś pomiędzy naszym u, y oraz e, posłuchajcie klikając na ikonkę play
• [ɛ̃], [œ̃] - ponoć najbliższym polskim odpowiednikiem jest ę, choć polecam posłuchać
• [ɑ̃], [ɔ̃] - oba wymawiamy prawie jak nasze polskie ą

Przedstawię jeszcze kilka innych zapisów, które będę tu stosować, a o których nie wspomniałam w poprzedniej lekcji.

• [v] - będzie oznaczało nasze polskie w
• [w], [ɥ] - zbliżone do naszego polskiego ł
• [ʃ] - tę całeczkę wymawiamy jak nasze polskie sz
• [ʒ] - będzie oznaczało nasze polskie ż
• [ʀ] - będzie oznaczało francuskie r
• [ɲ] - będzie oznaczało nasze polskie ń
• [ŋ] - będzie oznaczało angielskie ng

Uff, to koniec udziwnień zapisu fonetycznego. Dlaczego wam go przedstawiam? Polskie literki nie mogą oddać tego, co taki zapis. Dzięki temu można również sprawdzić w słowniku, jak wymówić dane słowo, gdy ma się co do tego jakieś wątpliwości. Polecam, to naprawdę ułatwia życie (i nie jest zbyt skomplikowane).

Dobra, przejdźmy teraz do obiecanych wcześniej grup liter. Na początek z samogłoskami

• a, â, à - czytamy [a] lub [ɑ], np. alarme [alarm]
• ay - czytamy [ɛj], np. rayon [ʀɛjɔ̃]
• au, eau - czytamy [o]
• ai, ei, è, ê - czytamy [ɛ], np. gai [gɛ], mère [mɛʀ]
  ai w futur simple czytamy [e]
  aï - czytamy [ai], np. maïs [mais]
• e - czasem [e] (np. w ez, ed oraz w końcówce er), czasem [ɛ] (np. w końcówce et)
• é - czytamy [e]
• eu, oeu, eû, oe - czytamy [ø] lub [œ], np. jeune [jœn], deux [dø]
• i, î, ï, y - czytamy [i]
  i - w wyrazach pochodzenia angielskiego czytamy [œ], np. flirt [flœʀt]
• o - czasem [o] (np. chose [choz], rose [Roz] oraz na końcu wyrazów), czasem [ɔ] (pomme [pɔm], donner [dɔne])
• ô -czytamy [o], np. drôle [dRol], hôtel [otɛl]
• oi - czytamy [wa], np. moi [mwa]
• ou, oû, où - czytamy [u], np. nous [nu]
• oy - czytamy [waj], np. voyage [vwajaʒ]
• u - czytamy [y], np. tu [ty]
• ui czytamy [ɥi], np. nuile [ɥil]

Teraz z samogłoskami nosowymi:

• in, im, un, um, yn, ym, ain, aim - czytamy [ɛ̃] lub [œ̃], np. matin [matɛ̃], brun [brœ̃]
  * Przed samogłoską czytamy [in], [un], ..., np. une [yn]
• an, am, en, em - czytamy [ɑ̃], np. comment [kɔmɑ̃], grande [gRɑ̃d]
  * Przed samogłoską czytamy [an], [am]..., np. ami [ami]
• on, om - czytamy [ɔ̃], np. bon [bɔ̃], blond [blɔ̃]
  * Przed samogłoską czytamy [ɔn], [ɔm], np. bonne [bɔn]

To by było na tyle. Wygląda na wiele, jednak warto to sobie przyswoić. Dzięki tej i poprzedniej lekcji będziecie w stanie przeczytać naprawdę wystarczająco, by zostać dobrze zrozumianymi.
Na blogu pojawią się posty z różnymi wyjątkami, z łączeniami międzywyrazowymi, z innymi zbitkami itd., więc naprawdę warto śledzić. Jeśli ktoś zauważył jakiś błąd, ma jakąś sugestię, to bardzo proszę o komentarz lub e-mail.