Lekcja 3: Zaimki osobowe akcentowane i nieakcentowane

Dziś pierwsza i podstawowa lekcja dotycząca gramatyki.
Zaczniemy od zaimków osobowych nieakcentowanych. W zdaniu występują one w funkcji podmiotu, obowiązkowo używamy ich z orzeczeniem (czyli czasownikiem jako częścią mowy). Nie mogą występować samodzielnie. W nawiasach kwadratowych podaję jeszcze wymowę dla ułatwienia, choć oczywiście dzięki poprzednim lekcjom nie powinniście mieć problemów z tym, jak to przeczytać.

Zaimki osobowe nieakcentowane (w funkcji podmiotu)

Liczba pojedyncza (singulier)
1. ja - je/j' [ʒə]
2. ty - tu [ty]
3. on/ona - il/elle [il/ɛl]

Liczba mnoga (pluriel)
1. my - nous [nu]
2. wy - vous [wu]
3. oni/one - ils/elles [il/ɛl]

Przypomnienie #1: Kiedy używamy skróconych form (tak jak tutaj j' zamiast je)? Przed samogłoską lub h muet.
Uwaga #1: Zaimka vous używamy również, gdy zwracamy się do kogoś, z kim nie jesteśmy z kimś per ty.

Warto tu też wspomnieć o zaimku formy bezosobowej on. Używamy go z czasownikiem w trzeciej osobie liczby pojedynczej. Można spróbować przetłumaczyć go na 3 sposoby:

• jako zaimek zwrotny "się"
  Ici, on ne fume pas. - Tutaj się nie pali.
• jako "my"
  Demain, on va à l'église. - Jutro idziemy do kościoła.
• jako "ktoś (quelqu'un)", "wszyscy (tout le monde)", "ludzie (les gens)"

Przykłady:
Zazwyczaj będę podawać różne przykłady, lecz użycie tych zaimków jest tak proste i częste (pojawią się one w wielu innych miejscach), że zaproszę was od razu do zapoznania się z zaimkami akcentowanymi, a tam - w przykładach - znajdą się z pewnością przykłady z użyciem zaimków nieakcentowanych.

Zaimki osobowe akcentowane

Liczba pojedyncza (singulier)
1. ja - moi' [mwa]
2. ty - toi [twa]
3. on/ona - lui/elle [lɥi/ɛl]

Liczba mnoga (pluriel)
1. my - nous [nu]
2. wy - vous [wu]
3. oni/one - eux/elles [ø/ɛl]

Tych zaimków używamy w kilku przypadkach:

• gdy odpowiadamy na pytanie, lecz nie zdaniem:
  Qui aime la langue française ? Moi ! - Kto lubi język francuski? Ja!
• gdy chcemy podkreślić (zaakcentować) podmiot lub dopełnienie bliższe lub dalsze:
  Moi, je l'aime ! - Ja, ja go lubię!
  Toi, je t'aime - Kocham cię
  Mais lui, je ne l'aime pas - Ale jego, nie lubię go
  Tu écris à Paul souvent ⇒ Lui, tu lui écris souvent.
  
• gdy odpowiadamy na pytanie, lecz nie zdaniem:
  Qui aime la langue française ? Moi ! - Kto lubi język francuski? Ja!
  A ty, co o tym myślisz? - Et toi, qu'est-ce que tu en penses ?
• w trybie rozkazującym (1. i 2. osoba):
  Tais-toi ! - zamknij się (potocznie: ta gueule)
  Écoutez-moi ! - słuchajcie mnie
• po wielu przyimkach, np. avec, pour, chez, dans, devant, après, sur:
  Je parle avec elle/lui. - Rozmawiam z nią/nim.
  Elle est chez lui. - Ona jest u niego.